Enes bin Malik (ra) – Sherbetori i Pejgamberit a.s.

byxhamiaearte
-21/06/2024

Prindërit: Malik ibn Nadr / Umm Sulejm bint Milhan
Data/Vendi i Lindjes: 10 BH/613 CE (Medine)
Data/Vendi i ndërrimit jetë: 93 AH/712 CE (Basra)
Vendbanimet: Mekke / Medine
Vëllezërit/motrat: El Bera bin Malik
Bashkëshorti/ja:
Fëmijët: El Nadr bin Enes bin Malik, Abdullah bin Enes bin Malik, Ebu Bekr bin Enes bin Malik, Musa bin Enes bin Malik

Enas bin Maliku (ra) lindi në Medine dhjetë vjet para Hixhretit. Familja e tij i përkiste klanit Nexhar të fisit Hazrexh, i cili ishte një nga dy fiset kryesore të Medinës. I njohur me pseudonimin Ebu Hamza, ai gjithashtu njohej si “Shërbëtori i Profetit”, pasi që ai ishte një shoqërues shumë afërt i të Dërguarit të Allahut (a.s) për rreth dhjetë vjet. Burimet tregojnë se babai i Enasit r.a., Malik b. Nadr jo vetëm që mbeti jomusliman, por edhe u largua nga Medina në protestë kur gruaja e tij Umm Sulejm bint Milhan (r.anha) dhe shumë nga të afërmit e tij u bënë myslimanë, dhe që ai vdiq më vonë në Damask.

Pas ndërrimit jetë të të Dërguarit të Allahut s.a.v.s., Enesi r.a. thoshte se i mungonte shumë Pejgamberi a.s. dhe se e shihte Atë çdo natë në ëndërr dhe se shumë pëlqente t’i thoshte “O i Dërguar i Allahut! Të erdhi shërbëtori yt i vogël”. Ai kurrë nuk ndante nga vetja një fije floku dhe një shufër që i përkiste Profetit a.s. dhe kërkonte që kur ndërron jetë ato t’i jepeshin në varrin e tij. Kjo dëshirë e tij u plotësua dhe kur ai ndërroi jetë, shufra u vendos midis qefinit dhe krahut të tij, dhe fija e flokëve u vendos nën gjuhën e tij. Një kujtim tjetër që ai nuk e ndau nga vetja ishte kupa prej qelqi që sundimtari egjiptian Mukavkis ia kishte dhuruar të Dërguarit të Allahut s.a.v.s.

10 vite shërbim Profetit (a.s)

Cilësia më e rëndësishme që e dallonte Enesin (ra) midis sahabëve ishte shërbimi i tij për vite me radhë ndaj Profetit (a.s). Enesi (ra) gjithashtu mësoi për shumë çështje fetare nga vetë Profeti (a.s), dhe ai më vonë kaloi jetën e tij duke u përpjekur të mësonte dhe përhapte këto njohuri. Një numër i madh I transmetimeve rreth sjelljes së Profetit (savs) ndaj të tjerëve, veçanërisht ndaj fëmijëve; mënyra e tij e mësimdhënies dhe edukimit; dhe shumë praktika të tjera etike vijnë deri tek ne nga Enesi (ra).

Gjatë hixhretit të Profetit (a.s) nga Meka në Medine, Enes b. Malik (ra) ishte një fëmijë dhjetë vjeç. Ai tregon entuziazmin dhe gëzimin e Medinasve me ardhjen e Profetit (a.s) me fjalët e mëposhtme: “Fëmijët e Medinës po brohoritnin:“ Muhamedi po vjen! Muhamedi po vjen! ” Fillova të vrapoj dhe të bërtas me lot gëzimi me ta. Më në fund, i Dërguari i Zotit (salallahu alejhi ue selem) u shfaq me Ebu Bekrin (ra). Kur i pamë duke u afruar, njëri na dërgoi në qytet duke na kërkuar që t’u tregojmë të gjithëve se i Dërguari i Allahut kishte ardhur. Ne u kthyem menjëherë dhe informuam të gjithë. Rreth pesëqind Ensar Medinas dolën për t’i përshëndetur ata”. Pasi Profeti (a.s) erdhi në Medinë, Ensarët filluan të garojnë me njëri-tjetrin për t’i shërbyer Atij s.a.v.s. Në këtë garë, nëna e Enes b. Malikut nuk kishte asgjë për të ofruar. Kështu që ajo e mbajti Enesin për dore dhe shkoi te Profeti (a.s), duke i thënë: “O i Dërguar i Zotit, unë jam një grua e varfër. Nuk kam asgjë për të ofruar që mund t’ju ndihmojë. Ky është djali im; po e lë tek ju që ai t’ju ndihmojë dhe t’ju shërbejë. Ju lutem ta pranoni atë. ” I Dërguari i Zotit (salallahu alejhi ue selem) nuk e refuzoi kërkesën e saj.

Nga ky moment e tutje për dhjetë vjet deri në ndrrimin jetë të Profetit (a.s.), Enes b. Malik (ra) ishte shërbëtori i Profetit (as). Ai kishte një dashuri të madhe për Profetin (a.s) dhe kishte shumë gëzim dhe krenari për të plotësuar nevojat e Tij a.s. Ai zgjohej para të gjithëve në mëngjes dhe shkonte në xhaminë e Profetit (as) për t’u kujdesur për punët dhe sygjerimet e Tij. Nëse Profeti (a.s) synonte të agjëronte atë ditë, Enesi do të përgatiste syfyrin e tij para agimit dhe do të kryente lutjen e mëngjesit me të pasi të mbaronte vakti. Pasi Enesi hyri në shërbim të Profetit (a.s), ai kryente lutjet e mëngjesit me të çdo ditë. Për shkak të moshës së tij të re, Enesi nuk mori pjesë në betejat e Bedrit, Uhudit dhe Hendekut. Sidoqoftë, ai ishte i pranishëm në fushën e betejës gjatë Bedrit, duke i shërbyer Profetit (as) dhe duke ndihmuar luftëtarët kur ishte e mundur. Ai gjithashtu zuri vendin e Tij në grupin më të afërt të Profetit (a.s) gjatë ngjarjeve të tilla të rëndësishme si Traktati i Hudejbijes, në Hajber, haxhin e vitit 629 (Umreja el-Kada), clirimi i Mekës, Beteja e Hunejnit, Rrethimi i Taifit dhe Haxhi Lamtumirës. Pas ndrrimit jetë të Profetit (a.s), halifi i sapozgjedhur Ebu Bekri (ra) caktoi Enes b. Malikun (ra) në postin e mbledhësit të sadakës dhe e dërgoi atë në Bahrejn. Gjatë hilafetit të Omerit (ra), Enes (ra) mirrej me shpjegimin e Islamit ndaj muslimanëve në Basra. Ai ishte gjithashtu një anëtar i një këshilli të sahabëve, i cili u mblodh nga Kalifi Omer (ra) për ta këshilluar atë. Pas një qëndrimi të shkurtër në Damask, Enes (ra) u kthye në Basra dhe vazhdoi punën e tij. Ai mori pjesë në fushatat ushtarake që u zhvilluan gjatë sundimit të Kalifit Omer (ra), përfshirë pushtimin e Tustarit. Pas pushtimit, ai u ngarkua me detyrën e transportimit të plaçkës së luftës përsëri në Medine. Enes b. Malik (ra) arriti të qëndrojë larg shqetësimeve politike dhe polarizimeve që filluan gjatë qeverisjes së Kalifit Othman (ra) dhe të cilat vazhdonin të intensifikoheshin. Në këtë periudhë, përgjegjësia e vetme zyrtare që mbajti Enesi (ra) ishte udhëheqja e Basrës, gjatë sundimit të Kalifit Abdullah b. Zubejr dhe zgjati vetëm dyzet ditë. Pas kësaj angazhimi të shkurtër zyrtar, Enesi r.a. u kthye në jetën e tij të edukimit dhe mësimdhënies.

Transmetues i madh i haditheve

Një cilësi tjetër që e dallon Enesin (ra) është numri i madh i haditheve që ai transmetoi. Ai është një nga shtatë sahabët që quhen “Ngritësit” (Mukthirun) për shkak se kanë transmetuar një numër jashtëzakonisht të lartë transmetimesh nga Profeti (a.s). Me afërsisht 2286 hadithe që ai transmetoi (përfshirë përsëritjet), Enes (ra) renditet i treti ndër Mukthirun. 168 prej transmetimeve të tij janë përfshirë në koleksionet e haditheve të Buhariut dhe Muslimit, afërsisht tetëdhjetë prej tyre janë cituar nga Buhariu dhe nëntëdhjetë nga Muslimi.

Pasi kaloi pjesën më të madhe të jetës së tij në Basra, Enes b. Malik (ra) ndëroi jetë në vitin e 93-të të Hixhretit në moshën 103. Transmetohet në burime se Sahabiu i fundit që ndërroi jetë në Basra ishte Enes b. Malik (ra). Cilësia më e rëndësishme që e dallonte Enesin (ra) midis sahabëve ishte shërbimi i tij për vite me radhë ndaj Profetit (a.s). Ai tregon, për shembull, se si qëndronte me Profetin (a.s) për një kohë shumë të gjatë dhe se kurrë nuk ndëgjonte as edhe një fjalë të vetme fyrëse prej Tij për gjërat që nuk mundej gjithmonë t’i realizonte ashtu siç dëshironte Profeti (a.s.). Ai vazhdon duke thënë se kur gratë e Profetit (a.s) njëherë ishin gati ta qortonin për një gabim që kishte bërë, Profeti a.s. u tha atyre: “Lëreni fëmijën vetëm. Ai nuk ka bërë asgjë tjetër përveç asaj që ka dashur Allahu ”. Transmetime të tilla nga Enesi r.a. shërbejnë si udhëzime dhe informacione shumë të çmuara në lidhje me arsimimin e fëmijëve dhe të rinjve.

Enes b. Maliku (ra) ishte një sahab, i cili u përpoq të formësonte të gjitha aspektet e jetës së tij sipas shembullit të Profetit (a.s), dhe ai pati sukses në këtë përpjekje në masë të madhe. Transmetuesi i madh i hadithit Ebu Hurejra (ra) dëshmon se mënyra se si Enes (ra) e kryente lutjen e tij ishte jashtëzakonisht e ngjashme me mënyrën se si Profeti (sal-lallahu alejhi ue selem) lutej

Enes b. Maliku r.a. u sillte me përpikëri gjatë transmetimit të haditheve dhe kishte frikë se mos gabonte. Pasi qe mendonte se ai mund të mos ishte në gjendje të përcillte saktësisht hadithet qe kishte ndegjuar nga Pejgamberi a.s., pas transmetimit ai shtonte: “Ose i Dërguari i Allahut tha një gjë të tillë” (ev kema kale Resulullah) (Musned, III, 205, 235, 250). Siç kuptohet nga fakti se kur ishte e nevojshme ai u tregonte studentëve të tij hadithet nga shenimet e tij, ai nuk u mjaftonte me memorizimin e haditheve, edhe i shkruante ato.

Takimet me Ebu Hanifen

Imam Ebu Hanife është konsideruar të jetë një tabi’i, dhe kjo është konfirmuar nga shumë biografë e historianë. Kjo është një pozitë unike e mbajtur prej tij, gjë që nuk mund të thuhet në lidhje me imamët e tjerë të mëdhenj, Shafi’i, Malik, dhe Ahmed bin Hanbel (Allahu qoftë i kënaqur me të gjithë ata). Ebu Hanife nuk ka takuar asnjërin prej shokëve të Pejgamberit a.s. përveç Enes bin Malikut dhe atë më shumë se një herë (sa herë që Enesi r.a. vizitonte Kufen).

Gjithashtu tregohet se Hasan El-Basri, edhe pse kishte takuar më shumë se 100 sahabe, kur kishte shkuar në Vadi el-Kura për studime, Enes ibn Maliku r.a. ishte mësuesi i tij.

Hadithe të përzgjedhura:

Enes Ibn Malik r.a. tregon se Pejgamberi a.s. ka thënë: “I lehtësoni gjërat për njerëzit dhe mos ua vësh- tirësoni, gëzojini ata (rne fenë) dhe mos i bëni që të largohen (nga Islami).”
Enes Ibn Malik r.a. tregon: “Ndërsa ishim ulur me Pejgamberin a.s. në xhami, hyn një burrë i hipur në deve. Pasi e uli atë në xhami, i lidhi këmbët (që të mos ngrihet) dhe tha: “Cili prej jush është Muhamedi?” Ndërkohë Pejgamberi a.s. ishte ulur mes nesh i mbështetur në krah, ndërsa ne iu përgjigjëm: “Ky burri i barcihë i mbështetur në krah.” Pastaj burri iu drejtua atij: “O biri i Abdul Mutalibit!” Pejgamberi a.s. i tha: “ja ku jam, t’u përgjigjem pyetjeve të tua.” Ai tha: “Dua të të pyes diçka, por do të jem i vështirë për ty në pyetje, kështu që mos të zemërohesh me mua.” Pejgamberi a.s. tha: “Pyet ç’të të vijë (në mendje) e ç’të duash.” Kështu ai tha: “Të pyes ty për Zotim tënd dhe për Zotin e atyre para teje! Vallë, Allahu të ka dërguar për të gjithë njerëzimin?” Pejgamberi a.s. iu përgjigj: “Për Allah, po!” Pyeti përsëri: “Të pyes për Allahun! Vallë, Allahu të ka urdhëruar të falësh pesë namaze në një ditë dhe natë (në njëzet e katër orë)?” Ai a.s. iu përgjigj: “Për Allah, po!” I panjohuri pyeti përsëri: “Të pyes për Allahun! Vallë, Allahu të ka urdhëruar të agjërosh këtë muaj të vitit (Ramazanin)?” (Pejgamberi a.s.) iu përgjigj: “Për Allah, po!” Pyeti përsëri: “Të pyes për Allahun! Vallë, Allahu të ka urdhëruar të marrësh këtë detyrim zekati prej të pasurve tanë për ta ndarë atë mes të varfërve tanë?” Pejgamberi a.s. iu përgjigj: “Për Allah, po!” Pas këtyre përgjigjeve burri tha: “Besoj në gjithçka që ti ke thënë. Unë jam dërguar nga njerëzit e mi që i kam lënë atje, jam Dimam Ibn Thaëlebeh nga vëllezërit e fisit Beni Saad Ibn Bekr.”
Enesi r.a. tregon se Pejgamberi a.s., kur thoshte një fjalë (fliste për diçka), e kishte zakon ta përsëriste atë tri herë, derisa njerëzit të mund ta kuptonin mirë prej tij. Edhe kur shkonte për të vizituar njerëzit, kërkonte leje (trokiste në derë) tri herë për të hyrë, duke e shoqëruar me përshëndetje (po tri herë).
Enes Ibn Malik r.a. tregon: E kam parë të Dërguarin e Allahut a.s. kur kishte hyrë koha e namazit të Iqindisë (pasdites) dhe njerëzit po kërkonin ujë për avdes, por nuk po gjenin. Më pas i sollën të Dërguarit të Allahut (një enë plot me) ujë për avdes. Kështu ai (a.s.) e futi dorën në atë enë dhe i urdhëroi njerëzit të merrnin avdes prej saj. E pashë ujin të gufonte nga gishtat e tijm, derisa morën avdes të gjithë, deri tek i fundit.”
Enesi r.a. tregon se Pejgamberi a.s. ka thënë: “Në qoftë se ndonjëri prej jush është i përgjumur gjatë faljes së namazit, atëherë le të flejë derisa (të jetë i kthjellët pas gjumit e) të kuptojë se çfarë këndon (e çfarë thotë e lutet në namaz).”
Enesi r.a. tregon: “Pejgamberi a.s. gjithnjë merrte avdes për çdo namaz.” (Treguesi i dytë i hadithit thotë: “E pyeta Enesin r.a.: “Po ju si vepronit?” Ai tha: “Ne mjaftoheshim dhe faleshim me avdesin që kishim që nga namazi para tij, nëse nuk na ishte prishur.”
Enesi r.a. tregon se i Dërguari i Allahut a.s. ka thënë: “Do të llogariteni si të jeni duke u falur, sa kohë që të jeni duke pritur për faljen e namazit të radhës.”
Enesi r.a. tregon: “Kur Pejgamberi a.s. (u printe në namaz) falte namaz të shkurtër (nuk e zgjaste shumë), por të përkryer.”
Enesi r.a. tregon se i Dërguari i Allahut a.s. ka thënë: “Çdo muslimani i cili mbjell një pemë ose një farë dhe pastaj prej saj ushqehet, ose një zog, ose një kafshë, ose një njeri, i llogaritet atij si vepër bamirësie.”
Enesi r.a. tregon se Pejgamberi a.s. ka thënë: “(Vdekja nga) murtaja është rënie dëshmor për çdo musliman.”
Enes Ibn Malik r.a. tregon se i Dërguari i Allahut a.s. ka thënë: “Një ëndërr e mirë (dhe e vërtetë) e një besimtari të drejtë është një nga dyzet e gjashtë pjesët e Pejgamberisë.”